. ** Günümüzde Osmanlı Devleti’nin bakiyesi durumunda olan kırktan fazla ülkenin tarihi ve kültürü üzerine araştırma yapanlar, bu coğrafyada yer alan idarî birimlerin ad ve idarî statülerinin değişmesi sebebiyle yerlerinin tespitinde güçlük yaşamaktadırlar. Bu sebeple konuyla ilgili çalışan kişi ve kuruluşların çalışmalarını kolaylaştıracak yer adları kılavuzuna ihtiyaç duyulmuş, bu ihtiyacı gidermek için Genel Müdürlüğümüz personeli Tahir SEZEN’e sözlük mahiyetinde bir başvuru kitabı hazırlama görevi verilmiştir. “Osmanlı Yer Adları” ismiyle hazırlanan kitabın 2006 yılında ilk baskısı yapılmıştır. Araştırmacılar tarafından büyük ilgi gören bu kitabın birinci baskısındaki eksiklikler giderilmiş, yeni ilavelerle hacmi genişletilmiş, ancak Tahir SEZEN’in vefatıyla ikinci baskı aşamasına geçilememiştir. Eldeki çalışma dosyaları Genel Müdürlüğümüz personeli Arif TORUN ve Osmanlı Arşivi Yayın Koordinatörlüğü personeli tarafından incelenerek gerekli ilave ve kontroller yapılmıştır. İlk baskıda yer almayan çok sayıda idarî statüdeki yer adları da sonradan çalışmaya dâhil edilmiştir. Çalışmanın başında ilk dönem için “Tahrir Defterleri” son dönem için ağırlıklı olarak Tanzimat’tan sonra hazırlanan “Devlet ve Vilayet Salnameleri ile Vekiller Heyeti (Bakanlar Kurulu) Kararları, Düsturlar” kullanılmıştır. Ayrıca valiliklerce hazırlanan il yıllıklarından da faydalanılmıştır. Bu çalışmada idarî açıdan nahiye ve üstü (kaza, sancak, vilayet ve eyalet gibi) birimler esas alınmıştır. Bazı tarihî köyler dışında, köy ve mezralar “Nahiye” statüsü kazanmamışsa bu çalışmanın alanına girmemiştir. Kitapta aynı adla anılıp farklı bölgelerde bulunan bazı yer adlarında bâlâ ve ulyâ kelimeleri “yukarı”; zîr ve süflâ kelimeleri “aşağı” anlamında kullanılmıştır. Tahrir Defterleri, Ruznamçeler, Temettuatlar ve Nüfus Kayıt Defterlerinde vilayet ve eyalet merkezleri “Liva” (Sancak); Liva (Sancak) merkezleri “Kaza”; Kaza merkezleri “Nahiye”; Nahiye merkezleri ise “Merkez Köy” olarak kaydedilmiştir. Telaffuzda değişikliğe uğramış yer adlarının “Demirkapı-Timurkapu”, “Ören-Viran” örneğinde görüldüğü gibi Arap harfleri ile yazımında eski yazımı tercih edilmiştir. Birinci baskıda uygulanan imla esasları aynen muhafaza edilerek ilk baskıda olduğu gibi yer adları alfabetik verilmiş, araştırmacıların işini kolaylaştırmak için de kitabın sonuna bir indeks ilave edilmiştir. Genişletilerek ikinci baskısı yapılan “Osmanlı Yer Adları” kitabı, mesai arkadaşımız merhum Tahir SEZEN’e ithaf edilmiştir. Bu yayının ikinci baskısında emeği geçenlere teşekkür eder, araştırmacılara faydalı olmasını dilerim. Doç. Dr. Uğur ÜNAL ***
. ** Günümüzde Osmanlı Devleti’nin bakiyesi durumunda olan kırktan fazla ülkenin tarihi ve kültürü üzerine araştırma yapanlar, bu coğrafyada yer alan idarî birimlerin ad ve idarî statülerinin değişmesi sebebiyle yerlerinin tespitinde güçlük yaşamaktadırlar. Bu sebeple konuyla ilgili çalışan kişi ve kuruluşların çalışmalarını kolaylaştıracak yer adları kılavuzuna ihtiyaç duyulmuş, bu ihtiyacı gidermek için Genel Müdürlüğümüz personeli Tahir SEZEN’e sözlük mahiyetinde bir başvuru kitabı hazırlama görevi verilmiştir. “Osmanlı Yer Adları” ismiyle hazırlanan kitabın 2006 yılında ilk baskısı yapılmıştır. Araştırmacılar tarafından büyük ilgi gören bu kitabın birinci baskısındaki eksiklikler giderilmiş, yeni ilavelerle hacmi genişletilmiş, ancak Tahir SEZEN’in vefatıyla ikinci baskı aşamasına geçilememiştir. Eldeki çalışma dosyaları Genel Müdürlüğümüz personeli Arif TORUN ve Osmanlı Arşivi Yayın Koordinatörlüğü personeli tarafından incelenerek gerekli ilave ve kontroller yapılmıştır. İlk baskıda yer almayan çok sayıda idarî statüdeki yer adları da sonradan çalışmaya dâhil edilmiştir. Çalışmanın başında ilk dönem için “Tahrir Defterleri” son dönem için ağırlıklı olarak Tanzimat’tan sonra hazırlanan “Devlet ve Vilayet Salnameleri ile Vekiller Heyeti (Bakanlar Kurulu) Kararları, Düsturlar” kullanılmıştır. Ayrıca valiliklerce hazırlanan il yıllıklarından da faydalanılmıştır. Bu çalışmada idarî açıdan nahiye ve üstü (kaza, sancak, vilayet ve eyalet gibi) birimler esas alınmıştır. Bazı tarihî köyler dışında, köy ve mezralar “Nahiye” statüsü kazanmamışsa bu çalışmanın alanına girmemiştir. Kitapta aynı adla anılıp farklı bölgelerde bulunan bazı yer adlarında bâlâ ve ulyâ kelimeleri “yukarı”; zîr ve süflâ kelimeleri “aşağı” anlamında kullanılmıştır. Tahrir Defterleri, Ruznamçeler, Temettuatlar ve Nüfus Kayıt Defterlerinde vilayet ve eyalet merkezleri “Liva” (Sancak); Liva (Sancak) merkezleri “Kaza”; Kaza merkezleri “Nahiye”; Nahiye merkezleri ise “Merkez Köy” olarak kaydedilmiştir. Telaffuzda değişikliğe uğramış yer adlarının “Demirkapı-Timurkapu”, “Ören-Viran” örneğinde görüldüğü gibi Arap harfleri ile yazımında eski yazımı tercih edilmiştir. Birinci baskıda uygulanan imla esasları aynen muhafaza edilerek ilk baskıda olduğu gibi yer adları alfabetik verilmiş, araştırmacıların işini kolaylaştırmak için de kitabın sonuna bir indeks ilave edilmiştir. Genişletilerek ikinci baskısı yapılan “Osmanlı Yer Adları” kitabı, mesai arkadaşımız merhum Tahir SEZEN’e ithaf edilmiştir. Bu yayının ikinci baskısında emeği geçenlere teşekkür eder, araştırmacılara faydalı olmasını dilerim. Doç. Dr. Uğur ÜNAL ***