EL-KÂNÛN Fİ'T-TIB TERCÜMESİ : TAHBÎZÜ'L-MATHÛN

Dünya tıp tarihinin en önemli eserlerinin başında gelen İbn Sînâ’nın el-Kânûn fî’t-Tıb adlı eseri, tarih içerisinde pek çok şerh ve tercüme çalışmasına konu olmuştur. Bu çalışmaların zirvelerinden birisi de Osmanlı dönemi saray hekimi Tokadî Mustafa Efendi’nin (ö. 1782) Tahbîzu’l-Mathûn isimli tercümesidir

Tokadî bu çalışmasında, Şark tıbbının en hacimli vokabülerini içeren Kânûn’un söz varlığını ve bilhassa tıp terimlerini, gerek Kânûn şerhleri gerek ana tıp referansları gerekse lügatlerle izâha çalışmış, 16. yy.’da basılmış Roma matbu nüshası da dahil olmak üzere Arapça Kânûn nüshalarını karşılaştırarak en sahih ibareyi bulmak için yoğun bir tahkik icra etmiştir. Ayrıca Şîrâzî, İbn Cümeyyi, Mesîhî, Sâmirî, Karşî gibi Kânûn şârihlerinin metinlerini ve bu metinlerdeki tashih ve değerlendirmeleri daima göz önünde bulundurmuştur. Bu gibi özeliklerinden dolayı bu çalışma sade tercüme olmaktan çok, şerh vasfını da taşıyan bir eserdir.

Prof. Dr. Mustafa Koç ve Prof. Dr. Eyyüp Tanrıverdi tarafından çeviri yazısı yapılan ve son cildinde 13.000 kelimeye ulaşan geniş bir sözlük çalışması ile istifadeye sunulan eserin yayına hazırlanmasında Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hamidiye koleksiyonu 1015 ve Ragıp Paşa 1335 numaralarda kayıtlı yazma nüshalar esas alınmıştır.